انواع ترجمه از ديدگاه زبان شناسان | مترجم همزمان انگلیسی | مترجم همزمان

انواع ترجمه از ديدگاه زبان شناسان و ترجمه شناسان

20 مرداد 1400 مقالات مدیر سایت

انواع ترجمه از ديدگاه زبان شناسان

آبراهام كولی (A. Cowley)، شاعر انگليسی قرن هفدهم، شخصی است كه اشعار پيندار (Pindar) شاعر كلاسيك يونانی را به انگليسی ترجمه كرده است.

تا آن زمان اصولاً همه پای بند به ترجمه «كلمه به كلمه» بودند و كولی كه اين سنت را شكسته بود سخت مورد انتقاد واقع شد.

كولی در پاسخ به اين انتقادها می گويد:

«هر كسی شعرهای پيندار را كلمه به كلمه ترجمه كند بدان می ماند كه ديوانه‌ای سخن ديوانه‌ای را نقل كرده باشد.

بنابراين در ترجمه آثار او، من آنچه را خواسته‌ام به متن افزوده‌ام و آنچه را كه زايد دانسته‌ام حذف كرده‌ام.»

درايدن (Dryden) شاعر انگليسی هم عصر كولی در نقد ترجمه كولی،

دست به تقسيم بندی انواع ترجمه می زند و ترجمه كولی را در يكی از اين دسته‌ها قرار می د‌‌هد،

و آن را ترجمه جعلی و ساختگی يا به اصطلاح (imitation) می نامد. درايدن ترجمه را بر سه قسم می داند:

metaphrase: كلمه در برابر كلمه و عبارت در برابر عبارت قرار مي‌گيرد (بنابراين فقط صورت حفظ مي شود).
paraphrase: ترجمه‌‌اي كه مترجم مفهوم اصلی متن را در نظر دارد و براي رساندن اين مفهوم گاه تفسيرهايی بر آن می افزايد (بنابراين مفهوم حفظ می شود اما صورت نه).
imitation: مترجم نه به كلمه وفادار است و نه به مفهوم، بلكه فقط برای حفظ «روح كلی مطلب» آنهم به گونه ای كه خود در يافته، هرگونه تصرفی در متن به عمل می آورد و ترجمه كولی از اين دسته است.

پس از درايدن، زبانشناسان معاصر تقسيم‌بندی هايی از انواع ترجمه به عمل آورده اند.

چنانكه قبلاً‌ اشاره شد كتفورد ترجمه را جايگزينی مواد متنی زبان مبدأ با مواد متنی معادل از زبان مقصد می داند،

اما از اين جايگزينی هميشه يك ترجمه خوب حاصل نمی شود زيرا يك ترجمه به نظام‌های زبان مبدأ و مقصد،

هدف مترجم از ترجمه متن، مخاطب يا خواننده متن و نوع سبك و سياق متن مورد ترجمه بستگی دارد،

و انتخاب يك ترجمه از ميان ترجمه‌های مختلف نيز بايد با در نظر گرفتن اين عوامل صورت گيرد.

الف) از نظر ميزان (extent) متن مورد ترجمه آن را به دو نوع ترجمه كامل (full translation) و ترجمه نسبی/غير كامل translation) partial) تقسيم بندی می كند.

در ترجمه كامل، كليه عناصر متن مبدأ بدون استثناء با عناصر زبان مقصد جايگزين می گردد،

ولی در ترجمه غير كامل قسمتی از متن زبان مبدأ جايگزين نشده باقی می ماند و به همان صورت اصلی نوشته می شود.

برای مثال وقتی يك متن گرامر انگليسی را به فارسی ترجمه می كنيم،

گاهی اصطلاحات دستوری و مثال های آن را به صورت انگليسی (جايگزين نشده) می نويسيم.

به عنوان يك تمرين دو متن زير را به فارسی ترجمه كنيد:

Let’s” usually expresses a suggestion and is reported by the verb “suggest” in indirect speech.
e.g.: He said, “Let’s leave the case at the station”
He suggested leaving the case at the station
The word “Paper” derives from “Papyrus” which is the name of a plant and was used for writing in old Egypt.

ب) ترجمه از نظر سطح (level ) توصيف زبانی به دو گروه ترجمه کلی (total) و ترجمه محدود (restricted) تقسيم‌بندی می شود. می دانيم كه هر زبان در چند سطح مورد مطالعه قرار می گيرد كه عبارتند از:

واج شناسی (phonology)، واژه‌شناسی (morphology)، نحو (syntax)، معناشناسی (semantics) و رسم الخط (graphology). در ترجمه كلی، زبان مبدأ در همه سطوح توسط زبان مقصد جايگزين می شود مثال:

Translation is a branch of contrastive linguistics.

ترجمه شاخه اي از زبان شناسی مقابله‌ای است.

اما در ترجمه محدود امر جايگزينی در همه سطوح اعمال نمی شود. به نمونه زير توجه كنيد:

The fibroma is a tumor that often arises in the gastrointestinal tract.

فيبروما نوعی تومور است كه اغلب در لوله گوارش ظاهر می شود.

در اينجا واژه‌های مشخص شده تنها از نظر رسم‌الخط و تا حدودی تلفظ دچار دگرگونی شده‌اند،

و به طور كامل با واژه های معادل در زبان مقصد جايگزين نشده‌اند و بنابراين در همه سطوح جايگزينی اعمال نشده است.

تمرين: كداميك از ترجمه‌های زير كلی و كدام محدود است؟ چرا؟

Phonology is the study of the sound system of a language.